مشهد

شهر مشهد

شهر مشهد مرکز استان خراسان رضوی است. این شهر زیبا، تاریخی و مذهبی در شمال شرق ایران قرار دارد و از 351 کیلومتر مربع وسعت و 3 میلیون و 100 هزار نفر جمعیت برخوردار است. مشهد پس از تهران دومین شهر بزرگ و پرجمعیت‌ترین شهر ایران محسوب می‌شود. شهر مشهد از شمال با شهرستان کلات، از شمال غربی با درگز، از غرب با چناران و نیشابور و از شرق با فرخس و تربت جام همسایه است. شهرهای مشهد شامل 4 بخش مرکزی، طرقبه، رضویه و احمدآباد و شامل 5 شهر به نام‌های مشهد، طرقبه، رضویه، ملک آباد و شاندیز و دارای 13 دهستان هستند.

تاریخچه شهر مشهد

شهر مشهد در طول تاریخ فراز و نشیب‌های زیادی را تجربه کرده است. تقریباً از دوره صفویه این منطقه اهمیت زیادی پیدا کرده است. این شهر به دلیل موقعیت طبیعی مساعدی که دارد، یکی از بخش‌های مهم سکونت در خراسان قبل از اسلام به شمار می‌رفت.

بر اساس اسناد موجود تاریخی، این منطقه حتی محل زندگی اقوام آریایی بوده است، اما متأسفانه اسناد زیادی از تاریخ این شهر قبل از اسلام در دست نیست. طوس در دوره خلافت عثمانی به طور کامل توسط اعراب فتح شد، در آن زمان بخشی از منطقه طوس به مرکزیت شهر تابران و شامل روستاهای سن آباد و نوغان بود که هنوز هم از بخش‌های مهم مشهد هستند.

از مهم‌ترین وقایع تاریخی شهر مشهد می‌توان به حمله مغولان اشاره کرد که در این منطقه شروع به تخریب و کشتار کردند. همین امر باعث شد مردم طوس به مشهد مهاجرت کنند. در نتیجه این شهر به تدریج گسترش یافت و در زمان نادرشاه به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد. با توسعه مشهد، هتل‌های مختلفی مانند هتل مدینه الرضا و هتل الماس 2 و هتل‌ها و اقامتگاه‌های مختلف دیگری در این شهر تاسیس و راه اندازی شدند و اکنون یک شهر توریستی بزرگ محسوب می‌شود.

طرح توسعه حرم و شهر مشهد

یکی از دلایل اصلی گسترش مشهد، بارگاه امام هشتم شیعیان است. قدمت ساخت قدیمی‌ترین قسمت‌های این مکان به سال 610 هجری قمری برمی‌گردد. این توسعه و بازسازی از دوره تیموری همراه با بازسازی بناهای قدیمی خراسان در طوس، هرات و نیشابور مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفت.

تعداد زیادی از بناهای حرم امام رضا از دوره صفویه به ویژه شاه طهماسب صفوی به جای مانده است. وسعت حرم امام رضا در گذشته 12000 متر مربع بوده است. در حال حاضر مساحت این حرم به یک میلیون متر مربع می‌رسد و این مکان یکی از بزرگترین اماکن مذهبی جهان است.

قیام مسجد گوهر شاد

بدون شک مهم‌ترین رویداد تاریخ سیاسی مشهد، قیام مسجد گوهرشاد در زمان رضاشاه پهلوی است. این قیام در 21 تیر 1314 به نشانه اعتراض به سیاست‌های رضاشاه در صحن مسجد گوهرشاد مشهد سرکوب شد. قیام گوهرشاد زمانی شکل گرفت که رضاشاه سعی کرد سنت‌های دینی و قوانین اسلامی را حذف و فرهنگ غربی را جایگزین آن کند.

در اجرای این سیاست رضا شاه دستور داد حجاب از سر زنان مسلمان برداشته شود، مردان کلاه غربی بر سر بگذارند و روحانیون لباس روحانیت خود را نپوشند. در پاسخ به این سیاست، مردم و روحانیون با آن مخالفت کردند و به قیام برخواستند.

در 29 تیرماه نیز سربازان مردم را در میدان اصلی شهر مشهد متفرق کرده و با گلوله به آنها شلیک کردند که منجر به کشته و زخمی شدن بسیاری از مردم شد. موضوعی که بار دیگر شهر مشهد را به یکی از مهم‌ترین شهرهای ایران از نظر سیاسی تبدیل کرد.

مکان ‌های دیدنی مشهد

شهر مشهد برخلاف آنچه که عموم تصور می‌کنند فقط یک مقصد زیارتی نیست، بلکه دارای جاذبه‌های تاریخی، طبیعی و فرهنگی فراوانی است که در ادامه به معرفی برخی از آنها می‌پردازیم:

چهار طاق بازه هور

کهن‌ترین چهار طاق ایران متعلق به این بنای تاریخی شهر مشهد است. چهارطاقی بازه هور اولین بنای تاریخی مشهد بوده که در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است. این بنای تاریخی در 70 کیلومتری جنوب غربی مشهد و در نزدیکی روستای رباط سفید قرار گرفته و در زمان ساسانیان در این منطقه ساخته شده است.

آرامگاه فردوسی

آرامگاه فردوسی یکی از مکان‌های مورد علاقه گردشگران داخلی و خارجی هنگام سفر به مشهد است. این شاعر بزرگ که سهم زیادی در شکوفایی زبان فارسی داشت در شهر طوس به خاک سپرده شد. برای بازدید از این بقعه که در مرکز باغی زیبا قرار دارد باید 20 کیلومتر از مشهد فاصله بگیرید.

آرامگاه نادرشاه افشار

اگر از میدان شهدای مشهد عبور کنید، مجسمه نادرشاه حتما نظر شما را جلب خواهد کرد. آرامگاه نادرشاه افشار که یکی از بناهای تاریخی مهم مشهد محسوب می‌شود شامل یک تالار آرامگاه و دو موزه است. در این دو موزه سلاح‌های مربوط به دوره قبل از افشار و زمان نادرشاه افشار به نمایش گذاشته شده است که می‌توانید در هنگام بازدید از آرامگاه از این موزه‌ها دیدن کنید.

سوغات و صنایع دستی مشهد

شهر مشهد نیز مانند سایر شهرهای ایران صنایع دستی و غذاهای لذیذ فراوانی دارد که باعث می‌شود به بازارها و مراکز خرید این شهر بروید و دست خالی برنگردید. صنایع دستی مشهد که هنر مردمان خوش ذوق این شهر محسوب می‌شوند بسیار معروف هستند.

از صنایع دستی اصیل و خاص مشهد می‌توان به قالی بافی، ارغوان بافی، سنگ تراشی، نمد بافی، سماورسازی، آینه کاری و از همه مهم‌تر فیروزه تراشی و سنگ تراشی اشاره کرد. همچنین در سفر به مشهد می‌توانید چمدان‌های خود را با سوغاتی‌هایی مانند زعفران، زرشک، ژله، میوه‌های خشک، سبزیجات وغیره پر کنید.

غذاهای سنتی مشهد

در سفر به هر شهری، توصیه می‌شود غذاهای تکراری را کنار بگذارید و غذاهای محلی و سنتی آن شهر را امتحان کرده و طعم‌های مختلف را تجربه کنید. از غذاهای سنتی شهر مشهد می‌توان به قیمه مشهد، ریواس خورشت، کباب شیشلیک، ماقوت، آش ماستی، اشکنه و آش لخشک مشهدی اشاره کرد. پیشنهاد می‌شود در سفر به این شهر حتما این غذاهای خوشمزه را امتحان کنید.

سخن پایانی

شهر مشهد به دلیل وجود حرم مطهر امام رضا (ع) به عنوان پایتخت معنوی ایران شناخته می‌شود و سالانه پذیرای حدود 27 میلیون گردشگر ایرانی و 2 میلیون گردشگر خارجی است. در نتیجه مشهد یکی از قطب‌های مهم گردشگری کشور محسوب می‌شود و شما به سختی می‌توانید یک خانواده ایرانی را پیدا کنید که حداقل یک بار به این شهر سفر نکرده باشد. با برنامه‌ریزی قبلی بهترین زمان را برای سفر به این شهر انتخاب کنید و در زمان مناسب نسبت به تهیه بلیط اقدام کنید.