معرفی کاخ چهلستون اصفهان
اصفهان یکی از شهرهای تاریخی و گردشگری ایران است. بناهای تاریخی اصفهان و معماری منحصر‌به‌فرد هر بنا شهرت خاصی میان توریست ها پیدا کرده است. قدمت اکثر بناهای اصفهان به دوران صفویه برمی گردد. سالها از این آثار باستانی حفاظت شده و اکنون بازدیدکنندگان میتوانند از آنها استفاده کنند.
حتما تا به حال اسم برخی از آنها را شنیده اید، سی و سه پل، چهلستون، منارجنبان، میدان نقش جهان، عمارت عالی قاپو و… . در دل هرکدام از این بناها قصه ای نهفته است که ما در این مقاله به معرفی کاخ چهلستون پرداخته ایم. بعد از خواندن این مقاله بهترین زمان برای بازدید از چهلستون، مسیرهای دسترسی، تاریخچه و جزئیات معماری آن را می دانید.
مسیر دسترسی به کاخ چهلستون اصفهان
کاخ چهلستون اصفهان که با نام باغ موزه چهلستون نیز شناخته میشود تقریبا در مرکز شهر و میان بناهای تاریخی دیگر قرارگرفته است. اگر با خودروی شخصی سفر کرده اید یا قصد استفاده از تاکسی را دارید باید خود را به خیابان امام حسین برسانید. بد نیست در زمان های شلوغی شهر سری هم به مترو شهر اصفهان بزنید. نزدیکترین ایستگاه مترو به چهلستون ایستگاه امام حسین است.
باتوجه به نزدیکی کاخ چهلستون به بناهای دیگر پیشنهاد می کنیم طوری زمانبندی کنید که در یک روز بتوانید از چند موزه نزدیک به هم بازدید کنید. در ادامه به نزدیکترین بناهای گردشگری به کاخ چهلستون اصفهان اشاره میکنیم.
بیشتر بخوانیم: مسجد شاه اصفهان کجاست؟!
تاریخچه کاخ چهلستون اصفهان
در زمان شاه عباس صفوی یا همان شاه عباس کبیر اصفهان به عنوان پایتخت ایران انتخاب شد. شاه عباس در خیابانی دستور ساخت 4 عمارت داد و بعد از آن این خیابان چهارباغ نام گرفت. باغ چهلستون یکی از زیباترین و مهمترین آنها بود. یکی از دلایل اهمیت چهلستون ایجاد راه اتصال بین باغ های دیگر و در نهایت مسیری به سمت میدان نقش جهان بود.
مسیر ساخت چهلستون از آنجایی شروع شد که شاه عباس کبیر دستور ساخت عمارت کوشک را صادر کرد و هدفش استفاده از این کاخ برای مهمان ویژه بود. در زمان شاه عباس دوم به این عمارت توجه بیشتری شد و ساخت آن شاخ و برگ پیدا کرد. با دقت در ظاهر این بنا می توانید به معماری کامل ایرانی پی ببرید. آینه کاری، کاشی کاری، نقاشی و مقرنس کاری از مواردی بود که شاه عباس دوم به این کاخ افزود. در نهایت چهلستون فعلی در سال 1057 با حضور شاه و بزرگان دربار و مهمانان خارجی افتتاح شد.
تا سال 1327 به دلیل نبودن امکانات اطلاعات کافی از تاریخچه کاخ چهلستون در دسترس نبود. تا جایی که در سال 1327 دو کتیبه در این کاخ پیدا شد. یکی نشان میداد کاخ چهلستون مربوط به شاه عباس دوم است و دیگری میگفت این کاخ در زمان شاه سلطان حسین تعمیر شده است. دلیل این تعمیر به آتش کشیده شدن چهلستون در زمان شاه سلطان حسین بود و البته بعد از بازسازی نیز قاجاریه صدمات جدی به این کاخ وارد کرد اما در نهایت حفاظت فعلی از چهلستون آن را پابرجا نگه داشته است.
معماری کاخ چهلستون اصفهان
معماری کاخ چهلستون دلیل اصلی نامگذاری آن است. اگر به بنا دقت کنید متوجه می شوید که این کاخ تنها بیست ستون دارد اما چرا به چهلستون معروف شده؟ اگر از درب رو به روی باغ وارد شوید قبل از رسیدن به کاخ چهلستون با یک حوض بزرگ رو به رو میشوید. اگر به انعکاس تصویر کاخ در آب دقت کنید بیست ستون میبینید و با بیست ستون اصلی کاخ جمعا چهلستون میشود.
ایوان بزرگ بخش شرقی کاخ چهلستون نمای بسیار قشنگی به عمارت داده است. در این ایوان 18 ستون به کار رفته و جنس آنها از چوب چنار و کاج است. سقف ایوان نیز از جنس چوب است که با گره چینی، آینه کاری و نقاشی از حالت یک سقف معمولی خارج شده است. 2 ستون دیگر در ایوان به تالار آینه مشرف است و ارتفاع کمتری به نسبت سایر ستون ها دارد.
همیشه در بناهای تاریخی نقاشی های مختلفی به چشم میخورد که نباید ساده از آنها عبور کرد. نقاشی در آن زمان ها جایگاه ویژه ای داشت و پادشاهان برای ثبت وقایع از تابلوهای بزرگ نقاشی و یا نقاشی روی ستون و دیوارها استفاده می کردند تا همیشه ماندگار بماند. یکی از بخش های کاخ چهلستون که داستان های زیادی را در قالب نقاشی در خود جای داده تالار مرکزی است. تالار مرکزی همیشه مورد توجه پادشاهان بود چرا که مهمانان مهم خود را در این تالار مستقر می کردند.
اگر نقاشی ها را به دقت نگاه کنید متوجه می شوید که به صورت یک داستان از زمان شاه عباس اول و برگزاری مهمانی ها تا مراسم های شاه عباس دوم و جنگ شاه اسماعیل چیده شده اند. نکته جالب توجه این است که برخی از این نقاشی ها به دوره قاجار برمی گردد. اما به طور کلی هر نقاشی که در این تالار می بینید بی جهت و صرفا از روی ذوق نقاش کشیده نشده و داستان های زیادی در پی دارد. جنگ ها، مراسم تاجگذاری، مهمانی های اعیان، سالگردها و… همگی از مضامین نقاشی های کاخ چهلستون اصفهان هستند.
بیشتر بخوانیم: معرفی معروف ترین کافه های اصفهان
مهمترین بخشهای کاخ چهلستون اصفهان
از زیبایی های معماری قدیم، ساخت بخش های مختلف با کاربردهای مختلف و سبک های متفاوت بود. در کاخ چهلستون اصفهان نیز بخش های متفاوتی ایجاد شده و هرکدام هدف خاصی به دنبال داشته است. در اینجا به چند بخش مهم عمارت چهلستون اشاره می کنیم:
تالار اشرف
تالار اشرف درواقع تالار اصلی کاخ چهلستون است و برای خلق آن زمان و هنر بسیاری خرج شده است. پنجره های این تالار به حوض مقابل ایوان مشرف است و نورگیر اصلی سالن به حساب می آید. نقاشی های مهمی از زمان صفویه در تالار اشرف به چشم میخورد که یادآور جنگ چالدران، مهمانی شاه عباس اول، پذیرایی از شاه هند، جنگ نادر شاه با هند و جنگ شاه اسماعیل با ازبکها است. بعد از نقاشی ها سه گنبد طلاکاری شده توجه بازدیدکنندگان ایرانی و خارجی را به خود جلب میکند.
شاهنشین
تقریبا در تمامی عمارت ها آن زمان شاهنشین جزو ارکان اصلی ساختمان بوده است. در بخش پشتی تالار آینه شاه نشین واقع شده که نمای اصلی سقف آن آینه کاری است. از آن جایی که شاهنشین هر کاخی زیباترین بخش آن است ظرافت بی نظیری در معماری این بخش مشاهده خواهید کرد. در سال 1238 تصویری از ناصرالدین شاه در این کاخ کشیده شد که دیگر قابل دیدن نیست.
موزه
در تمامی بناهای تاریخی وجود موزه الزامی است. در این بخش با وسایل قدیمی شاهان و درباریان و اسناد مهم رو به رو می شوید. به همان اندازه که از بقاء یک بنای تاریخی محافظت می شود موزه های عمارت نیز حائز اهمیت است. موزه کاخ چهلستون اصفهان پس از بازسازی راه اندازی شد. در این موزه آثار خطی و نسخ تاریخی، قالی، ظروف تزئینی، اشیاء سفالی، سنگ نگاره و ظروف چینی نگهداری میشود.
بالاخانه
بالاخانه مختص به شاه طراحی شده بود. گفته می شود که شاه در این مکان خلوت می کرد و به خواب می رفت. این بخش در بالاترین نقطه بنا قراردارد و دیوارهای کاهگلی آن حافظت دوجداره ایجاد کرده است. بنابراین بالاخانه کاخ چهلستون اصفهان بهترین مکان برای استراحت و خلوت شاه محسوب می شد.
بیشتر بخوانیم: 14 مدل از معروف ترین غذاهای سنتی اصفهان
مکان ها و جاذبه های گردشگری نزدیک کاخ چهلستون اصفهان
- کلیسای وانک
- پل خواجو
- میدان نقش جهان
- کاخ عالی قاپو
- موزه هنرهای اصفهان
- موزه تاریخ طبیعی اصفهان
سخن پایانی
کاخ چهلستون اصفهان یکی از مهمترین بناهای تاریخی دوره صفویه است که با توجه ویژه شاه عباس دوم به جایگاه فعلی رسید. این عمارت علاوه بر فضای سبز و دلبازی که دارد نشان دهنده قدرت هنر معماران ایرانی است. همچنین در موزه کاخ چهلستون از اسناد ارزشمندی حفاظت می شود که هرکدام بخشی از تاریخ و هویت ایران زیبا به شمار می رود. امیدواریم از بازدید از عمارت چهلستون اصفهان لذت ببرید و با تاریخ ایران بیشتر آشنا شوید.
