فصل و زمان مراسم گلابگیری کاشان
آشنایی با گلاب گیری
اردیبهشت یکی از بهترین و خوش آب و هوا ترین ماه های سال برای سفر محسوب می شود. برخی از افراد سفرهای طولانی و برخی سفرهای کوتاه یکی دو روزه را ترجیح می دهند. صرف نظر از فاصله شما تا کاشان، ای شهر مقصد مناسبی برای سفر در اردیبهشت است. در این شهر می توانید از زیبایی های این منطقه، مراسم های قدیمی و سنتی به ویژه آیین تهیه عصاره گل محمدی لذت ببرید. اگر کاشان را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کرده اید، پیشنهاد می کنیم مراسم گلابگیری کاشان را به هیچ عنوان از دست ندهید. در ادامه درباره این مراسم، زمان برگزاری آن، مراحل کار و… صحبت خواهیم کرد.
آشنایی با مراسم گلابگیری
ابو علی سینا اولین کسی بود که عصاره گل محمدی را استخراج و آن را جوهره گل سرخ نامید. در واقع این عصاره طی روش های خاص از تقطیر گل های محمدی تولید می شود. از حدود هزار سال پیش، مردمان کاشان سنت گلاب گیری را به جای می آورند و این موضوع باعث شده تا شهر کاشان هر ساله میزبان گردشگران بسیاری از سراسر کشور باشد.
مراسم تهیه عصاره گل سرخ، حدود 4 الی 7 ساعت زمان می برد و برای تولید یک عصاره مرغوب و باکیفیت، لازم است از وسایل و تجهیزات مخصوص و مناسب استفاده شود. معمولا در این مراسم، یکی از افرادی که در حال تهیه عصاره است، فرآیند و مراحل کار را به صورت کامل برای مردم توضیح می دهد.
زمان برگزاری گلاب گیری کاشان
شاید برایتان جالب باشد که این مراسم به صورت همزمان در کاشان و سایر روستاها و شهرهای اطراف آن برگزار نمی شود بلکه این موضوع به رویش و برداشت گل های هر منطقه بستگی دارد. به عبارت دیگر زمان شکوفا شدن گل های هر منطقه، زمان شروع این مراسم را نیز مشخص می کند.
بهترین زمان برای شرکت در مراسم گلابگیری کاشان، اواسط اردیبهشت ماه تا اوایل خرداد است. هر ساله در اردیبهشت ماه تورهای بسیاری از شهرهای مختلف به مقصد کاشان حرکت می کنند. علاوه بر این شما می توانید در اواسط اردیبهشت یک روز را جهت آشنایی با آیین گلابگیری کاشان انتخاب و به کمک خودروی شخصی، قطار، اتوبوس و… به این شهر تاریخی با مراسم های خاص سنتی سفر کنید.
بیشتر بخوانیم: بهترین جاهای دیدنی کاشان
مراحل گلاب گیری در کاشان
همان طور که اشاره شد این کار باید طبق اصولی مشخص و دقیق انجام شود تا عصاره به دست آمده کیفیت بالایی داشته باشد. در ادامه مراحل کار را بررسی می کنیم:
1. چیدن گل های محمدی
افرادی به نام گل چین، صبح زود برای چیدن گل های محمدی به باغ و کوهستان ها می روند. از سال های پیش تا به الان، چیدن گل ها همراه با انجام برخی مراسم مذهبی خاص انجام میشد. نواختن ساز و دهل برای بردن گل های چیده شدن به کارگاه های گلاب گیری نیز از دیگر رسومی که از سال های پیش مردم شهر کاشان به آن پایبند هستند. تماشای خانواده های گل چین می تواند اوقات شادی را برای مسافرین رقم بزند.
2. افزودن میزان مشخصی گل و آب
در مراسم گلابگیری کاشان گل محمدی را به همراه مقداری آب یک دیگ بزرگ مسی می ریزند و درپوش از جنس مس که اصطلاحا به آن تغار مسی می گویند را روی دیگ قرار می دهند. میزان گل محمدی و آب باید مشخص باشد چرا که تغییر مقدار آب و گل باعث ایجاد گلاب های مختلفی می شود. آبی که برای تولید عصاره از آن استفاده می شود باید آبی بسیار زلال، شفاف و عاری از هر نوع آلودگی باشد.
3. پوشاندن منافذ ظرف گلابگیری
زمانی که درپوش را روی دیگ قرار می دهند، منافذ و فاصله ای بین طرف و تغار وجود دارد. برای پوشاندن این فاصله از خمیر نان یا تفاله گل استفاده می کنند. برای کنترل فشار ناشی از بخار، وزنه هایی را روی درپوش دیگ قرار می دهند. البته امروزه به جای استفاده از وزنه، از اهرم ها و پیچ و مهره هایی از جنس چدن استفاده می کنند.
4. زاویه بندی ظروف تقطیر
در این مرحله یک پارچ از جنس مس را داخل حوض آب قرار می دهند. این پارچ باید به نوعی در حوض قرار بگیرد که حدود 20 سانتی متر از ابتدای آن بیرون از آب باشد. لوله های نی مانند آلومینیومی از یک طرف در دیگ و از طرف دیگر در پارچ مسی قرار میگیرند. زاویه بندی این لوله های بسیار مهم است و کیفیت فرآیند تقطیر به این زوایا نیز بستگی دارد.
5. شروع فرآیند تقطیر
بعد از چیدن ظرف و لوله ها، با روشن کردن اجاق گاز، فرآیند عصاره گیری آغاز می شود. زمانی که آب داخل دیگ به جوش می آید، بخار آن تا زاویه ای مشخص از لوله بالا می رود و بخار به سمت پارچ هدایت می شود. به دلیل قرار گرفتن پارچ در حوض آب و سرد بودن محیط، بخار به گلاب تبدیل می شود.
انواع گلاب کاشان
عصاره گیری کاری بسیار دقیق و حساس است. توجه به این حساسیت ها و ظرافت ها، باعث می شود در نهایت عصاره ای با کیفیت های مختلف تولید شود. علاوه بر این، میزان گل محمدی و آبی که در ابتدا داخل دیگ مسی ریخته می شود، در ایجاد عصاره هایی با غلظت و عطرهای متنوع موثر است. در ادامه عصاره های متفاوتی که در مراسم گلابگیری کاشان به دست می آیند را بررسی می کنیم:
گلاب درجه یک (سنگین)
گلاب درجه یک کاشان، عصاره ای سنگین و غلیظ است که از ترکیب 30 کیلوگرم گل محمدی و 80 لیتر آب به وجود می آید. به عبارت دیگر در هر 100 میلی لیتر آب لازم است حدود 35 میلی گرم اسانس وجود داشته باشد. عصاره ای که در این روش به دست می آید عطر و بوی بسیار خوش آیندی دارد.
بیشتر بخوانیم: بهترین هتل های کاشان برای اقامت
گلاب درجه دو (سبک)
اگر میزان گل محمدی نسبت به آب موجود در دیگ کمتر باشد، گلاب درجه 2 به دست می آید. در نمونه درجه 2، به هر 80 لیتر آب حدود 10 تا 20 کیلوگرم گل محمدی اضافه می شود. عصاره درجه 2 عطر و بوی کمتری دارد و بیشتر برای مصارف خانگی از آن استفاده می کنند.
گلاب دو آتشه
برای تولید گلاب دو آتشه لازم است در ابتدا یک بار فرآیند عصاره گیری انجام شود. بعد از آن، به جای ترکیب آب و گل محمدی، عصاره به دست آمده از مرحله اول و گل محمدی را به دیگ مسی اضافه می کنند. به عصاره ای که از تقطیر مجدد جوهر گل سرخ با گل تازه ایجاد می شود، دو آتشه می گویند. عصاره دو آتشه، غلظت زیادی دارد و طعم گسی که دارد ممکن است مورد پسند عام نباشد اما از لحاظ دارویی بسیار پرکاربرد است.
گلاب سه آتشه (سه گل)
اگر فرآیند تقطیر، سه بار انجام شود، گلاب سه آتشه یا سه گل به وجود می آید. برای تولید نمونه سه آتشه لازم است نمونه دو آتشه مجدد با گل های محمدی تازه ترکیب و فرآیند تقطیر اجرا شود. از آن جایی که نمونه دو آتشه و سه آتشه برای استفاده روزمره طرفداران زیادی ندارند و قیمتش به نسبت بیشتر است، در حجم های کمتری تولید می شوند.
گلاب پس آب
فرض کنید یک بار گلاب گیری انجام شده و باقی مانده گل های محمدی در ظرف وجود دارد. اگر دوباره مقداری اب روی این گل ها ریخته شود و مجدد فرآیند تکرار شود، به عصاره به دست آمده پساب (پس آب) می گویند که در مقایسه با دیگر نمونه ها عطر و بو و مسلما کیفیت کمتری دارد.
گلاب زیر عطری
نحوه تولید این نوع از سایر نمونه هایی است که پیش تر معرفی کردیم خاص تر است. پارچی که در این فرآیند استفاده می شود ظاهری متفاوت تر دارد. در نمونه زیر عطری، برای مثال به جای استخراج 40 لیتر عصاره از 30 کیلوگرم گل، 7 لیتر گلاب تولید می شود. در واقع می توان گفت میزان عطر و بوی این نوع گلاب از حجم آن مهم تر است.
معرفی بهترین مکان گلاب گیری کاشان
همان طور که اشاره شد مراسم گلابگیری کاشان در داخل شهر و روستاهای اطراف آن برگزار می شود. شما می توانید به جای کاشان به شهرهای قمصر، نیاسر و برزک نیز مراجعه کرده و این مراسم را در فضایی سنتی تر مشاهده کنید. نیاسر و قمصر دو شهری هستند که از لحاظ طبیعی مناطق زیبا و جذابی به شمار می روند. به این ترتیب گردشگرانی که قصد گردش در طبیعت، بازدید از آبشار و پیک نیک در دشت های سرسبز را دارند می توانند به این شهرستان ها سفر کنند.
بیشتر بخوانیم: خانه طباطبائی های کاشان، نگین خانه های تاریخی کویر
سفری راحت و بدون دغدغه به کاشان
اگر دوست دارید گلابگیری کاشان را از نزدیک ببینید و با رسم و رسوم مردم این منطقه آشنا شوید، پیشنهاد می کنیم حتما در فصل بهار به ویژه اواسط اردیبهشت سفری به این شهر زیبا داشته باشید. انتخاب نحوه رسیدن به کاشان، به فاصله شهر مبدا تا کاشان بستگی دارد. شما می توانید برای رسیدن به کاشان از اتوبوس، قطار و خودروی شخصی استفاده کنید. برای مشاهده بلیط های رفت و برگشت کاشان، می توانید به قسمت فروش بلیط وب سایت هف هشتاد مراجعه کنید و یا در تورهای برگزار شده در این سایت شرکت کنید. هف هشتاد همواره در تلاش است تا جدیدترین و به روزترین بلیط های رفت و برگشت به کاشان را در اختیار کاربرانش قرار دهد.
