ارگ علیشاه تبریز جاذبه ی بی نظیر تبریز

تبریز یکی از توریستی ترین شهرهای شمال غرب کشور است که حرف های زیادی از فراز و نشیب تاریخ ایران برای گفتن دارد. این شهر آثار تاریخی متعددی را در خود جای داده است. ارگ علیشاه تبریز از جاذبه های تاریخی این شهر است که ساخت آن به زمان ایلخانان باز می گردد. در این مقاله از هف هشتاد قصد داریم در رابطه با تاریخچه و معماری این بنای کهن با شما صحبت کنیم. اگر علاقه مند به جاذبه های تاریخی هستید یا قصد سفر به تبریز در آینده ای نزدیک را دارید، خواندن این مقاله را از دست ندهید.

معماری ارگ علیشاه تبریز

ارگ علیشاه، که با نام مسجد علیشاه نیز شناخته می شود، یکی از شاهکارهای معماری ایرانی در زمان ایلخانان به حساب می آید. این بنا که سازه ای یکپارچه و آجری دارد، بر اساس مساجد صدر اسلام به صورت تالارهای ستون دار ساخته شده است. البته امروزه از آن شکوه و بزرگی ارگ چیزی جز ایوان جنوبی باقی نمانده است. در بخش های باقی مانده از این بنا نیز می توان نبوغ معماری و اوج هنرمندی سازندگان را مشاهده کرد. به عقیده بسیاری از افراد، ارگ بر اساس معماری اسلامی- ایرانی و به سبک آذری ساخته شده است. در ادامه به بررسی معماری قسمت های مختلف این بنا خواهیم پرداخت.

ایوان

ارگ علیشاه تبریز در ابتدا به عنوان یک مسجد بزرگ شامل یک صحن وسیع، یک شبستان بزرگ و چندین ایوان طراحی شده بود. با این حال در طول تاریخ، به دلیل وقوع چندین زلزله و جنگ، بخش‌های زیادی از آن تخریب شده است. تنها بخش باقی‌مانده از بنا، ایوان جنوبی آن است که با ارتفاع 27 متر، بلندترین دیوار تاریخی ایران به شمار می آید.

معماری ارگ تلفیقی از سبک های معماری ایرانی اسلامی و سبکی است که به محدوده آذربایجان منسوب است. جالب اینکه طاق ایوان این بنا پس از ایوان مدائن بزرگترین طاق ایوان در خاورمیانه است. عمده مصالح به کار رفته در این ساختمان، گچ و ساروج است. با تماشای طاق ها و قوس های متنوع ارگ از قبیل طاق گنبدی، طاق کلیل، طاق رومی و غیره مبهوت هنرمندی سازندگان خوش ذوق این بنا خواهید شد.

بیشتر بخوانیم: پارک ائل گلی تبریز کجاست؟!

دیوارها

یکی دیگر از شگفتی های این بنا مربوط به دیوارهای آن می شود که مقاومت فوق العاده ای در برابر زلزله و سایر حوادث طبیعی دارند. ارتفاع دیوارها از کف زمین 26 متر و عرض آنها 10 متر است. این دیوارهای عریض درواقع از دو دیوار را در خود جای داده اند و توسط طاق های متعددی به یکدیگر متصل شده اند. این امر سبب دوام بالای ساختمان ارگ در برابر حوادث طبیعی شده است.

 جالب اینکه سازندگان بنا برای محافظت از آن در برابر زلزله های متعدد این منطقه، از تخته چوب های متعددی استفاده کرده اند. وجود چوب و تخته سبب سبکی، انعطاف و مقاومت بالای ساختمان می شود.

نکته شگفت انگیز درخصوص دیوارهای این بنا این است که آنها حدود 7 متر در درون زمین ادامه دارند. قسمت های داخلی دیوارها با ظرافت تمام توسط کاشی کاری هایی از جنس طلا، نقره و مس تزئین شده اند.

محراب ارگ علیشاه تبریز

از جمله دیگر قسمت های دیدنی ارگ علیشاه، محراب آن است که به شکل سردابه ای مسقف بود که درگذر زمان تخریب شده است. محراب در قسمت انتهایی ایوان و در میان دو نورگیر بنا شده است. تاریخ شناسان بر این باورند که در ساختمان محراب می توان اوج ظرافت و استادی سازندگان آن را مشاهده کرد.

در بخش بالای راس محراب، سه طاق به شکل برجسته در قسمت داخل دیوار ساخته شده است. در احداث این بخش ارگ از طاق های مختلفی استفاده شده که به عقیده برخی از افراد، نمادی از همت معمار سازه است.

بیشتر بخوانیم: 11 تا از بهترین رستوران های تبریز

قدمت و تاریخچه ارگ علیشاه تبریز

در مرکز شهر تبریز ارگی عظیم سر برفراشته که حرف های زیادی برای گفتن دارد. قدمت این بنا که به دستور سلطان علیشاه بنا شده است به حدود 700 سال پیش بازمی گردد. علیشاه با الهام از ایوان مدائن و طاق کسری قصد داشت تا بنایی با شکوه را ایجاد کند. مدارک و شواهد تاریخی بیان می کند که این بنا در ابتدا با هدف مسجد و عبادتگاه بنا شده است. البته با گذر زمان و در دوره های مختلف تاریخی کاربری این بنا با تغییرات زیادی مواجه شد.

این ارگ در تاریخ 700 ساله خود همواره توسط عوامل طبیعی و انسانی متحمل آسیب های متعددی شده است. این مسئله سبب شده که هیچ اثری از بنای اولیه آن باقی نماند. بسیاری از تاریخ شناسان با استناد بر اسناد و کتب تاریخی نظریاتی را در رابطه با ساختار اولیه ارگ علیشاه تبریز مطرح کرده اند.

این روزها از این بنای عظیم تنها بخش هایی از ایوان جنوبی آن باقی مانده است. البته که همین قسمت باقی مانده بیانگر شکوه و عظمت معماری ایرانی در زمان های کهن است. در گذشته در مجاورت این بنا آثار ارزشمندی همچون مدرسه قدیمی نجات و یک سالن تئاتر قرار داشت که متاسفانه امروزه از آنها تنها چند تصویر باقی مانده است.

آدرس و زمان بازدید از ارگ علیشاه

ارگ علیشاه تبریز در ضلع جنوبی تقاطع خیابان امام خمینی و فردوسی، در نزدیکی محدوده میدان ساعت واقع شده است. چنانچه با تور به شهر زیبای تبریز سفر کنید، بازدید از این بنا در برنامه گردشگری شما وجود خواهد داشت. اگر تنها سفر می کنید نیز می توانید برای بازدید از این بنا از وسایل نقلیه عمومی استفاده کنید:

• با سوار شدن به اتوبوس های تندرو شریعتی- آبرسان در ایستگاه میدان ساعت پیاده شوید. با کمی پیاده روی به ارگ زیبای علیشاه خواهید رسید.
• ایستگاه شهید محققی نزدیکترین ایستگاه مترو به این مکان تاریخی است. شما می توانید از هرکجای شهر سوار مترو شده و در این ایستگاه پیاده شوید.
• تاکسی های شهری و اینترنتی نیز شما را از هر کجای شهر که باشید تا نزدیکی درب ورودی ارگ می رسانند.

گردشگران می توانند همه روزه از ساعت 9 و نیم صبح الی 5 و نیم بعد از ظهر از این بنا دیدن کنند.

از جمله جاذبه های دیدنی نزدیک به ارگ می توان به کلیسای مریم مقدس، بازار تاریخی شهر، خانه مشروطه، باغ گلستان، عمارت میدان ساعت و غیره اشاره کرد. شما می توانید ضمن بازدید ارگ، از سایر جاذبه های تاریخی و دیدنی این محدوده نیز دیدن کنید.

اقامتگاه های نزدیک به ارگ علیشاه

یکی از مهمترین دغدغه های افراد هنگام سفر، مربوط به رزرو اقامتگاه مناسب می شود. اگر در تعطیلات تابستانی یا نوروز قصد سفر به تبریز را دارید، بهتر است از چند روز قبل از سفر خود، نسبت به رزرو اقامتگاه اقدام کنید. در این فصل تعداد گردشگران به اوج خود می رسد و به تبع آن ظرفیت هتل ها به سرعت تکمیل می شود.

 شما می توانید پیش از سفر خود بسته به سلیقه و بودجه ای که درنظر دارید، هتل یا اقامتگاه بومگردی مناسب را رزرو کنید. از آنجا که تبریز شهری توریستی به حساب می آید، هتل های زیادی در آن وجود دارد. چنانچه مایل به اقامت در هتل های نزدیک به ارگ علیشاه هستید، می توانید یکی از اقامتگاه های سهند، ارگ، زیبا، آزادی، مروارید، صائب و غیره را رزرو کنید.

بیشتر بخوانیم: همه چیز در مورد خانه مشروطه تبریز

برای سفر به تبریز، فقط اراده کنید!

در این مقاله درباره ارگ علیشاه و معماری کم نظیر آن با شما صحبت کردیم. بازدید از این بنای کهن می تواند شما را با فرهنگ و تاریخ ایران قدیم به شکل بهتری آشنا کند. هر گوشه از شهر زیبای تبریز آثاری ارزشمند قرار گرفته که حرف های زیادی از سرگذشت پر فراز و نشیب خود برای گفتن دارد. اگر می خواهید به این شهر سفر کنید، می توانید در هر ساعتی از شبانه روز نسبت به رزرو بلیط قطار، اتوبوس یا هواپیما اقدام کنید.

چنانچه تجربه سفر به این شهر را ندارید، پیشنهاد می کنیم اولین سفر خود را با تورهای مسافرتی هف هشتاد تجربه کنید. در چنین شرایطی می توانید با خیال راحت و درکنار یک راهنمای باتجربه از دیدنی های این کهن شهر زیبا بازدید کنید.