همه چیز در مورد خانه مشروطه تبریز
اگر به شهر تبریز سفر کرده باشید، بدون شک از تماشای دیدنی‌های این شهر به وجد خواهید آمد. یکی از معروف‌ترین جاذبه‌های تاریخی این شهر خانه مشروطه نام دارد. خانه مشروطه تبریز یک بنای تاریخی است و زمانی محل تجمع افرادی بود که تصمیمات مهمی برای این کشور گرفته‌اند. حتی اگر اهل تاریخ نباشید، معماری و فضای خانه مشروطه به قدری جذاب است که شما را مجذوب خود می‌کند. پس توصیه می‌کنیم تا پایان مطلب همراه ما باشید تا این بنا را به شما معرفی کنیم و در سفر به تبریز حتما از این خانه تاریخی دیدن کنید.
بیشتر بخوانیم: خرید بلیــــط هواپیما تهران تبریــــــز
درباره خانه مشروطه تبریز
خانه مشروطه تبریز 150 سال قدمت دارد و پس از زلزله‌های پی در پی در تبریز دست نخورده باقی مانده و از بنایی مستحکم برخوردار است. تاریخ شناسان می‌گویند این بنای تاریخی قصد تخریب شدن ندارد و می‌تواند برای نسل‌های بعدی حرفی برای گفتن داشته باشد. اولین صاحب خانه مشروطه حاج مهدی کوزه کنانی معروف به ابوالمله از تجار و آزادی‌خواهان بود.
زمانی که محمدعلی شاه قاجار مجلس را با توپ بست و قصد کشتن حاج مهدی را داشت، این فرد خانه خود را برای حمایت از مشروطه خواهان فراهم کرد تا آنها در این محل جمع شوند و مشورت کنند و تصمیمات مهمی بگیرند. در همان زمان از تاریخ بود که این خانه معمولی به مکانی مهم تبدیل شد، جایی که شخصیت‌های مهمی چون باقرخان و ستارخان به این محل می‌رفتند و اعلامیه‌های ضد حکومتی در آن چاپ و منتشر می‌شد.
به این ترتیب این خانه محل تجمع مشروطه خواهان شد و به خانه مشروطه شهرت پیدا کرد. این خانه که یکی از آثار ملی ایران است در سال 1377 به مالکیت سازمان میراث فرهنگی درآمد و در سال 1378 به موزه تبدیل شد.
داستان مشروطه در تبریز
ماجرای مشروطه و مشروطیت در ایران داستانی طولانی و دردناک دارد. مشروطه برای مردم ایران که در دام ظلم و بی کفایتی قاجارها گرفتار شده بودند، نوری از امید را روشن کرد. ماجرای مشروطه زمانی به اوج خود رسید که مجلس تعطیل شد و مجاهدان گیلان و بختیاری، آذربایجان و کرمانشاه تهران را فتح کردند و شاه به سفارت روسیه پناه برد. در آن زمان روس‌ها و انگلیسی‌ها برای بازگرداندن او به راس قدرت توطئه کرده و به وسیله او کشور را غارت کردند و داستان مشروطه و مطالبات آن نیز در تاریخ ماندگار شد و ناتمام ماند.
مردم تبریز هرگز محاصره 10 ماهه شهر تبریز در آن زمان را فراموش نمی‌کنند؛ محاصره‌ای که هر روز افراد زیادی از گرسنگی می‌مردند، اما هرگز تسلیم نشدند. همه این تصمیمات قهرمانانه در مشروطه گرفته شد و شهر تبریز به مرکز مقاومت و مشروطیت ایران تبدیل شده بود. همه این اتفاقات باعث شده بود که مجلس بزرگان تبریز کم کم جای مجلس شورای ملی را بگیرد.
تاریخچه خانه مشروطه تبریز
همان‌طور که پیشتر هم اشاره کردیم، اولین مالک خانه مشروطه تبریز که در سال 1247 توسط حاج ولی معمار ساخته شد، حاج مهدی کوزه کنانی معروف به ابوالمله از تجار معروف و حامیان آزادی بود. پس از تعطیلی مجلس توسط محمدعلی شاه، در سال 1287 حاج مهدی این خانه را در اختیار مشروطه خواهان قرار داد و این بنا محل تجمع برجسته‌ترین مشروطه خواهان آذربایجان از جمله ستارخان، باقرخان، ثغاء الاسلام، حاجی میرزا آقافرشی و البته خود حاج مهدی کوزه کنانی شد.
موزه مشروطه تبریز نیز در سال 1375 در پی تغییراتی در تالار و اتاق‌های این خانه و برای نمایش اسناد انقلاب مشروطه تأسیس شد. پس از جنگ جهانی دوم و اشغال آذربایجان توسط شوروی (در سال‌های 1324 و 1325) خانه مشروطه تبریز محلی برای گردهمایی سران فرقه دموکرات آذربایجان شد.
معماری خانه مشروطه تبریز
خانه مشروطه تبریز در زمینی به مساحت 1300 متر مربع ساخته شده است. معمار این خانه باشکوه شخصی به نام حاج ولی معمار است که آن را در دو طبقه ساخت. به محض ورود به حیاط خانه، حوض پر آب و گلزار کنار معماری قاجاری بنا با ستون‌های بلند و پنجره‌های ارسی شکل که با پنجره‌های رنگی تزیین شده‌اند، توجه شما را به خود جلب می‌کند.
نمای داخلی ساختمان دارای نمای داخلی و خارجی است. طبقه اول دارای 6 اتاق و گچبری زیبا و طبقه دوم دارای 6 اتاق و یک سالن بزرگ است. زیباترین قسمت این خانه ایوان‌های طبقه دوم و شاه نشین است که با پنجره‌های رنگی، سقف چوبی با تزئینات برجسته خودنمایی می‌کند. در و پنجره‌ها نیز با طرح‌های گل و برگ تزئین شده‌اند و جلوه‌ای زیبا به این بنا می‌دهند.
سبک معماری خانه مشروطه تبریز، سبکی مشابه با سبک معماری بناهای قاجاریه
یکی از زیباترین و منحصر‌به‌فردترین قسمت‌های این خانه سرسرا و اتاقی است که در طبقه دوم قرار دارد و حیاط را از طریق این سرسرا می‌توان دید. این اتاق دارای پنجره‌هایی با شیشه‌های رنگی و مشبک است که زیبایی این اتاق را دو چندان کرده‌اند.
سرسرا در این خانه نیز دارای سرستون و چهار ستون با گچ بری‌های فوق‌العاده است که با آینه و شیشه‌های رنگی تزئین شده‌اند. همچنین نورگیر سرسرا روی این ستون‌ها قرار دارد و جلوه‌ای بسیار چشم‌نواز ایجاد کرده است.
از دیگر ویژگی‌های خارق‌العاده این معماری قاجاری می‌توان به نورگیرها، پنجره‌های ارسی، گچبری و تزئینات شگفت‌انگیز، درهای خاتم کاری، ستون‌ها و سرستون‌ها و کلاه فرنگی‌ها اشاره کرد. کلاه فرنگی، بناهای سلطنتی بودند که معماری نیمه ایرانی و نیمه اروپایی داشتند. استفاده از پنجره‌های ارسی در سرتاسر خانه با شیشه‌هایی در رنگ‌های قرمز، آبی، سبز و سفید زیبایی این عمارت را دو چندان کرده است.
دیدنی های موزه مشروطه تبریز
از لحظه ورود به این بنا دو مجسمه با دو توپ را می‌بینید که نشان دهنده جنگ و درگیری‌های دوران مشروطه هستند. با ورود به ساختمان موزه مشروطه تبریز، قسمت‌های مختلفی برای بازدید وجود دارد:
- تندیس بزرگانی که هر کدام به نحوی در مشروطیت نقش داشتند، مانند: ستارخان، باقرخان، زینب پاشا، ثقاء الاسلام تبریزی، حاج علی ختایی و غیره.
- ابزارهایی که در این دوره برای چاپ فرامین و اعلامیه‌های مشروطه به کار می‌رفت، مانند دستگاه چاپ ژلاتین.
- عکس شخصیت‌هایی مثل مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و دیگر مخالفان مشروطه.
- اسناد مربوط به انقلاب مشروطه.
- وسایل شخصی رهبران مشروطه.
- در زیرزمین این خانه 500 جلد کتاب وجود دارد که حدود 300 جلد آن مربوط به موضوع مشروطیت است.
جاذبه های اطراف موزه مشروطه تبریز
از جمله جاذبه‌های اطراف خانه مشروطه تبریز که می‌توانید پس از بازدید از خانه از آنها نیز دیدن کنید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- موزه قاجار
- پارک گلستان
- خانه بهنام گنجه‌ای
درواقع همزمان با بازدید از خانه مشروطه می‌توانید از چند بنای مهم دیگر تبریز نیز دیدن کنید و از سفر خود لذت ببرید.
بهترین زمان برای بازدید از خانه مشروطه
تبریز آب و هوای سردی دارد و در فصل پاییز و زمستان با برف و یخبندان پوشیده می‌شود. بهترین زمان سفر به تبریز و بازدید از مشروطه، شش ماه اول سال است، به خصوص اگر از آن دسته افرادی هستید که با آب و هوای زمستانی رابطه خوبی ندارید. در این ماه‌ها تبریز هوای فوق‌العاده‌ای دارد و گردشگران زیادی در این زمان به این شهر سفر کرده و از جاذبه‌های آن از جمله خانه مشروطه تبریز دیدن می‌کنند.
دسترسی به خانه مشروطه
خانه مشروطه تبریز در خیابان تربیت در این شهر قرار دارد. برای بازدید از این بنای تاریخی پس از رسیدن به خیابان تربیت باید از سمت غرب بازار قدیم وارد محله راسته کوچه شوید. درست روبه‌روی مسجد جامع، خانه تاریخی مشروطه واقع شده است و می‌توانید از آن دیدن کنید.
سخن پایانی
تبریز یکی از شهرهای استان آذربایجان شرقی است که سال‌های متوالی بر اثر زلزله آسیب دیده بود اما سرانجام زلزله مهیب سال 1193 هجری قمری این شهر را به ویرانه تبدیل کرد و بسیاری از آثار تاریخی در این شهر زیر آوار مدفون شدند و تنها آثار تاریخی بناهایی که از استحکام کافی برخوردار بودند باقی ماندند. از این رو تلاش شد تا شهر تبریز بهتر از گذشته آباد شود. در این زمان بود که برنامه ریزی فضای شهری برای اولین بار در این شهر مورد توجه قرار گرفت و خیابان‌های زیبایی مانند خیابان تربیت و خیابان امام خمینی که از قدیمی‌ترین خیابان‌های این شهر هستند بازسازی شدند.
رشد و رونق در تبریز به حدی بود که این شهر به دومین شهر مهم کشور از نظر اقتصادی و صنعتی و همچنین محل سکونت ولیعهد در زمان قاجار تبدیل شد. بنابراین وجود خانه‌های تاریخی فراوان در تبریز دور از انتظار نیست. تاکنون حدود 300 خانه تاریخی در این شهر پیدا شده است اما باستان‌شناسان تعداد آن را تا 800 عدد تخمین زده‌اند. جالب است بدانید هنوز هم خانه‌هایی در زیر انبوهی از خاک در این شهر یافت می‌شود. در این مطلب در مورد خانه مشروطه تبریز که یکی از قدیمی‌ترین و تاثیرگذارترین بناهای تاریخی این شهر است صحبت کردیم. با بازدید از این بنای تاریخی می‌توانید در مورد بخش مهمی از تاریخ کشورمان اطلاعات خوبی به دست آورید.
