کلیسای وانک اصفهان + عکس و آدرس
کلیسای وانک اصفهان یکی از اعجاب انگیزترین و زیباترین کلیساها در ایران است. وانک در طول قرن ها به یک موزه با آثار زیبا و شگفت انگیز هنری و تاریخی تبدیل شده است. این کلیسا، امروزه یک مرکز اجتماعی مهم در بین ارامنه اصفهان به شمار می رود. کلیسای تاریخی وانک امروزه یک جاذبه گردشگری در قلب اصفهان و محله جلفا است که گردشگران زیادی را برای بازدید جذب می کند. در ادامه با تاریخچه این کلیسا و زیبایی های بخش های مختلف آن بیشتر آشنا خواهیم شد.
تاریخچه کلیسای وانک
کلیسای وانک اصفهان یکی از آثار تاریخی نصف جهان است که بیشتر از ۴۰۰ سال قدمت دارد. این کلیسا در قلب محله جلفا بنا شده و از دیرباز محل اسکان ارامنه بوده است. ارامنه، در زمان شاه عباس اول و به دلیل خطر کشتار جمعی دولت عثمانی به اصفهان مهاجرت کردند و کلیسای وانک در حدود سال ۱۶۰۶ میلادی در جلفا احداث شد. این کلیسا ابتدا مکانی کوچک برای عبادت مسیحیان بود و هاکوب (یعقوب) نامیده می شد.
پس از گذشت ۵۰ سال و در زمان پادشاهی شاه عباس دوم، بنای کلیسا گسترش پیدا کرد. کلیسای جدید، کلیسای «آمنا پرکیچ» یا کلیسای وانک نامیده شد. کلمه وانک در زبان ارمنی، به معنای صومعه نیز است. ساخت کلیسای جدید، حدود ده سال یعنی از سال ۱۶۵۵ تا ۱۶۶۴ به طول انجامید. در سال ۱۹۰۵ میلادی روند گسترش کلیسا ادامه پیدا کرد و ارامنه بخش ها و ساختمان های دیگری را هم به این کلیسا اضافه کردند.
در همان سال ۱۹۰۵ موزه ای در این کلیسا افتتاح شد که کتابخانه هم به شمار می رفت. بخش های دیگری هم مانند برج ورودی کلیسا، نمازخانه و ساختمان های اداری، کم کم به ساختمان اصلی، اضافه شدند.
بیشتر بخوانیم: معرفی جاهای دیدنی اصفهان
معرفی کلیساهای جلفا
بدون شک وانک مشهورترین و بزرگ ترین کلیسا در محله جلفا است، اما تنها کلیسای این منطقه نیست. کلیسای مریم مقدس (St. Mary Church)، کلیسای بیت لحم، کلیسای گئورگ، کلیسای استپانوس، کلیسای هوانس، کلیسای نرسس مقدس یا «کلیسای سورپ» نیز از کلیساهای معروف و تاریخی این محله به شمار می آیند.
جاهای دیدنی و قسمت های مختلف کلیسای وانک
کلیسای وانک هم به لحاظ تاریخی و هم به لحاظ زیبایی شناسی دارای جاذبه های فراوانی است. این کلیسا امروزه تنها مکانی برای اجتماع و عبادت مسیحیان نیست و به یک موزه ارزشمند تبدیل شده است. در ادامه با بخش های مختلف این کلیسا آشنا می شویم:
1. برج های ناقوس کلیسای وانک
برج ساعت یا برج ناقوس اول، اولین بخش از کلیسای وانک اصفهان است که موقع ورود به آن، خود نمایی می کند. این برج سه طبقه دارد و یک ساعت بزرگ ۳۰۰ کیلویی در بالاترین طبقه آن قرار داده شده است. برج ناقوس اول، حدود ۳۸ سال پس از ساخته شدن بنای اصلی کلیسا، به آن اضافه شد. برج ناقوس دوم در بام کلیسا و بین گنبد کوچک و دیوار غربی قرار گرفته است و سه متر ارتفاع دارد.
2. مجسمه های سنگی کلیسای وانک اصفهان
یکی از جالب ترین بخش های این مجموعه، مجسمه های سنگی کلیسا است. یک مجسمه بزرگ از مردی ایستاده، بیرون و روبه روی وانک قرار دارد. این مجسمه که به «مرد ایستاده» نیز معروف است، مربوط به اسقف اعظم خاچاطور کساراتسی (Khachatur Kesaratsi) است که اولین چاپخانه مدرن ایران را در این مکان بنا کرد. تندیس های نیم تنه دیگری هم در کلیسا وجود دارد که مربوط به افرادی مانند مسروپ ماشتوتس (Mesrop Mashtots) مخترع الفبای رومی و بارویر سواک، شاعر نامدار و فقید ارمنی است.
3. کتیبه های کلیسای وانک
در کلیسای وانک اصفهان، ۴ کتیبه در بخش های گوناگون به چشم می خورد. در کتیبه اول که بر سردر مجموعه قرار دارد، می توانید سال تاسیس کلیسا را مشاهده کنید. در کتیبه دوم که بر سردر غربی قرار گرفته و کاشی کاری شده، زمان شروع و پایان ساخت و ساز کلیسا قید شده است. کتیبه سوم نیز در سر در برج ناقوس و به رنگ آبی قرار دارد و سال ساخت این برج بر آن ذکر شده است. اما روی کتیبه چهارم متنی نوشته نشده و از سنگ های به شکل صلیب پوشیده شده است. این کتیبه نیز در سمت راست برج ناقوس قرار دارد.
بیشتر بخوانیم: راهنمای کامل میدان نقش جهان اصفهان
4. گنبدهای کلیسای وانک
در این کلیسا، دو گنبد وجود دارد، یکی بزرگ و دیگری کوچک تر. یکی از تفاوت های این کلیسا با کلیساهای سنتی، همین گنبدها هستند. معمولا بالای کلیساهای معمولی، سازه ای مخروطی احداث می شود، اما کلیسای وانک از این نظر شبیه به مساجد ایرانی و با دو گنبد طراحی شده است.
گنبد بزرگ تر روی محراب کلیسا قرار گرفته و گنبد کوچک در بالای سالن کلیسا قرار دارد. در داخل کلیسا و روی هر دو گنبد نقاشی های قدیمی نفیسی به چشم می خورند. در این نقاشی ها، آثار هنری زیبایی از داستان آدم و حوا تا هابیل و قابیل به تصویر کشیده شده است.
5. نقاشی های خیره کننده در کلیسای وانک اصفهان
یکی از جاذبه های مهم کلیسای وانک اصفهان، نقاشی های این مکان تاریخی است. آثار هنری و نقاشی در سراسر این کلیسا، از گنبد گرفته تا دیوارها، طاق نماها و حتی در محیط باز آن به چشم می خورد. این نقاشی ها روی فضای داخلی گنبد، دیوار، بوم، چوب و پارچه کشیده شده اند. نقاشی ها بیشتر با موضوعات مذهبی و درباره زندگی عیسی مسیح و یاران او هستند.
مهم ترین و قابل توجه ترین نقاشی های دیواری در وانک، یک سلسله نقاشی است که از دیوار اتاق اشیای این کلیسا شروع می شود. این نقاشی ها روایتی تصویری هستند و از قصه تولد عیسی شروع می شوند و تا سجده سه پادشاه به مسیح، آزمون شیطان، شام آخر، به صلیب کشیده شدن مسیح، به خاک سپردن و معراج او را به تصویر می کشند. دیواره های دور تا دور کلیسای جلفا اصفهان پوشیده از این نقاشی هاست.
نقاشی دیواری مهم دیگری که در کلیسای وانک به چشم می خورد، صحنه هایی مربوط به رستاخیز جهنمیان و بهشتیان است. در بخش بالایی این نقاشی، بهشتیان و در بخش پایین جهنمیان به تصویر کشیده شده اند. از دیگر نقاشی های کلیسای وانک، نقاشی هایی در بخش داخلی گنبد بزرگ است. در این نقاشی ها، داستان آدم و حوا تا قتل هابیل به دست قابیل به تصویر کشیده شده است.
6. موزه کلیسای وانک
این موزه در بخش شمالی کلیسا واقع شده و حاوی آثاری قدیمی از فرهنگ و تاریخ ارامنه اصفهان است. در این موزه می توانید کتب تاریخی و نقاشی های قدیمی مربوط به صدها سال پیش را مشاهده کنید.
یکی از آثار شاخص این موزه، تار مویی است که جمله ای از تورات با استفاده از قلم الماس روی آن حک شده است. این اثر توسط واهرام هاکوپیان، هنرمند ارمنی و در سال ۱۹۷۵ میلادی طراحی و به این موزه اهدا شده است. بازدید کنندگان می توانند جملات حک شده روی این تار مو را با استفاده از میکروسکوپ مشاهده کنند.
7. عبادتگاه کلیسای وانک
سالن ها و شبستان های کلیسا، در بخش شمالی آن قرار گرفته است. از این مکان ها برای برگزاری مراسم های عبادت ارامنه استفاده می شود. در این بخش انواع کاشی کاری و نقاشی های دیواری طلاکوب و نفیس به چشم می خورد.
8. چاپخانه تاریخی
یکی دیگر از بخش های دیدنی کلیسای وانک اصفهان، چاپخانه تاریخی آن است که در سال ۱۶۳۰ میلادی افتتاح شده است. این مکان اولین چاپخانه مدرن ایران است که توسط اسقف اعظم خاچاطور کساراتسی افتتاح شده است. اسقف اعظم در سفر خود به لهستان با این شیوه چاپ آشنا شد و این فناوری را وارد ایران کرد. کتاب زبور اولین اثری بود که در این چاپخانه به چاپ رسید. امروزه دستگاه ها و ابزارهای چاپ قدیمی، به موزه کوچکی از صنعت چاپ در وانک تبدیل شده است.
ساعت بازدید از کلیسای وانک و آدرس
برای بازدید از این کلیسای زیبای تاریخی وانک می توانید از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱:۳۰ بعد از ظهر و همچنین ساعت ۴ بعدازظهر تا ۶:۳۰ عصر به آن مراجعه کنید. برای رفتن به کلیسا باید از پل فلزی رد شده و وارد خیابان حکیم نظامی شوید. بعد از گذشتن از چهار راه اول، به کوچه کلیسای وانک می رسید. بهتر است برای پارک خودرو از پارکینگ های اطراف استفاده کنید.
سخن آخر
کلیسای وانک یکی از زیباترین و خاص ترین کلیساهای ایران است. این مکان به دلیل ارزش تاریخی و هنری بالا، در دنیا شهرت فراوانی پیدا کرده است. یکی از بهترین زمان ها برای بازدید از این کلیسا، زمانی است که جشن های کریسمس در آن برگزار می شود. کلیسای وانک اصفهان در دی ماه، با تزئینات زیبای خود، یکی از بهترین لوکیشن های عکاسی در این شهر است.
