سی و سه پل و پل خواجو اصفهان، زیباترین پل های زاینده رود

زاینده رود نگین شهر اصفهان و پل های تاریخی روی آن، نگین زاینده رود هستند. حتی اگر به شهر اصفهان سفر نکرده باشید نیز، می دانید که سی و سه پل و پل خواجو، چقدر برای مردم این شهر اهمیت دارند. این دو پل علاوه بر جنبه زیبایی و تاریخی مهمی که دارند؛ محل تجمع و تفریح مردم بومی و گردشگران نیز هستند. البته بسیاری از افرادی که بارها این پل ها را از نزدیک دیده اند و روی آن ها پیاده روی کرده اند، از رازهای این بنای کهن خبر ندارند و با تاریخ آن آشنا نیستند. در ادامه قصد داریم تا با تاریخچه این پل ها بیشتر آشنا شویم و ببینیم که این دو پل دقیقا در کدام قسمت از شهر اصفهان واقع شده اند.

تاریخچه سی و سه پل اصفهان

این پل تاریخی زیباترین و معروف ترین پل اصفهان است و روی زاینده رود، در قلب شهر، واقع شده است. این پل در زمان شاه عباس اول و با نظارت الله وردی خان که یکی از سرداران سپاه او بود، ساخته شده است. سی و سه پل در زمان ساخت خود 40 چشمه یا دهانه داشت و به مرور زمان، تعداد این دهانه ها به 33 عدد رسید. این پل تاریخی 295 متر طول و 14 متر عرض دارد و با گذر از روی زاینده رود، خیابان چهارباغ عباسی را به خیابان چهارباغ بالا متصل می کند.

سی و سه پل در چه تاریخی افتتاح شده است؟

در مورد تاریخ دقیق افتتاح این پل، اختلاف نظر وجود دارد. برخی از مورخان تاریخ تاسیس این پل را بین سال 1005 هجری تا 1011 هجری قمری ذکر کرده اند. در این دست از روایات، گفته می شود کار ساخت این پل از سال 1003 هجری آغاز شد، اما طبقه پایین دو سال بعد افتتاح شد و مردم عبور و مرور روی پل را آغاز کردند. این گروه از مورخان معتقدند که عملیات ساخت بخش پایینی پل در همان تاریخ به پایان رسید، اما ساخت طبقه بالایی تا سال های بعد ادامه داشت.

نقل شده است که الله وردی خان در سال 1005 هجری، ساخت طبقه پایینی، بخش اصلی پل، را به پایان رسانده است و در سال 1011 دوباره مامور شد تا طبقه بالایی پل را احداث کند. این تصمیم به این دلیل گرفته شد که در زمان طغیان و بالا آمدن آب، مردم بتوانند از روی پل رفت و آمد کنند.

سی و سه پل و مراسم های تاریخی

این پل یکی از اصلی ترین مکان های برگزاری مراسم مختلف در دوره صفوی بود. مردم اصفهان به مناسبت جشن ها و مراسم مختلف، از جمله نوروز، در این مکان جمع می شدند. گفته می شود که شاه عباس دستور برگزاری جشن های نوروزی را روی این پل صادر کرد و جشن ها تا هفت شبانه روز ادامه داشتند. این جشن در گذشته به جشن گل ریزان مشهور بود.

مراسم تاریخی دیگری که روی این پل برگزار می شد جشن آبریزان یا جشن آب پاشان ارامنه بود. مردم برای این جشن هرسال در روز 13 تیر روی پل جمع می شدند و روی هم آب و گلاب می پاشیدند.

ارامنه اصفهان برای مراسم خاج شویان یا جشن غسل تعمید مسیح نیز روی این پل می آمدند. آن ها در روز 24 دی در این مکان گرد هم می آمدند و درون آب شنا می کردند.

بیشتر بخوانیم: راهنمای کامل میدان نقش جهان

معمار سی و سه پل چه کسی بوده است؟

استاد حسین، بنای اصفهانی، این سازه ارزشمند را ساخته است. معمارها معمولا سعی می کنند پل را روی کم عرض ترین بخش رودخانه بسازند، اما این پل روی یکی از عریض ترین بخش های زاینده رود بنا شده است. دلیل این تصمیم، استفاده از بستری کم عمق و و آرام بود. استاد حسین بنای اصفهانی از 4 نوع مصالح برای ساخت این پل استفاده کرده است:

• بخش پایینی با سنگ
• بخش های بالایی ترکیبی از آجر، گچ و ساروج

پل روی بستری از جنس شن و ماسه بنا شد. برای دوام بیشتر پی این بنا، تا 30 متر زیر پایه ها را شمع کوبی کردند. مصالح طوری انتخاب شدند تا با عبور آب گزندی به پل وارد نشود، حتی رطوبت می تواند دوام مصالح پل را بالاتر ببرد.

تفاوت پل خواجو و سی و سه پل چیست؟

پل خواجو اصفهان یکی دیگر از پل های زیبا و جاهای دیدنی اصفهان است. این پل به دستور شاه عباس دوم و در قرن 17 میلادی احداث شد. در قسمت شرقی پل خواجو پلکانی وجود دارد که با استفاده از آن می شود تا سطح آب پایین رفت. در ساخت این پل نیز از مصالحی مانند آجر، سنگ، گچ و ساروج استفاده شده است.

عمارت شاه نشین

تفاوت مهم این دو پل مهم اصفهان وجود عمارت شاه نشین است. شاه نشین همان عمارت وسط پل است که در گذشته محل استراحت شاه عباس بود. شاهان صفوی برای تماشای مسابقات قایق رانی آنجا مسقر می شدند. این بخش جلوه بسیار زیبا و منحصر به فردی به پل خواجو داده است.

طول پل و تعداد دهانه ها

یکی از تفاوت های مهم این دو پل تعداد دهانه های آن ها است. پل خواجو، 133 متر طول، 12 متر عرض و 7.5 متر معبر دارد و طول آن بسیار کوتاه تر از همتای تاریخی خود است. سی و سه پل، همان طور که از نامش پیدا است، دارای سی و سه دهانه و پل خواجو دارای 24 دهانه است.

بیشتر بخوانیم: معرفی معروف ترین کافه های اصفهان

استفاده به عنوان سد

از دیگر تفاوت های این دو پل این است که پل خواجو می تواند به عنوان سد در برابر گذر آب عمل کند. از این خصوصیت پل در گذشته برای آبیاری زمین های کشاورزی و پر کردن چاه های آب استفاده می شد.

آدرس سی و سه پل اصفهان کجاست؟

این پل در بخش مرکزی شهر واقع شده است. از شمال به خیابان چهارباغ عباسی و به میدان انقلاب منتهی می شود. در انتهای قسمت جنوبی این پل تاریخی نیز خیابان چهارباغ بالا واقع شده است. بهترین راه رسیدن به این مکان استفاده از وسایل نقلیه عمومی است. برای این کار می توانید از ایستگاه سی و سه پل متروی اصفهان استفاده کنید. همچنین می توانید با اتوبوس هایی که به سوی میدان انقلاب می روند به این پل تاریخی برسید. برای اقامت نیز می توانید هتل اسپادانا، هتل کوثر یا هتل ملل را در نزدیکی پل رزرو کنید.

سخن آخر

سی و سه پل و پل خواجو از زیباترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی اصفهان هستند. اگر شما هم به این شهر سفر کرده باشید حتما متوجه خواهید شد که این پل ها فقط محل عبور و مرور نیست، بلکه یکی از مهم ترین محل های اجتماع و تفریح گردشگران و اصفهانی ها هستند.